Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması

Vekalet, bir kişinin (vekâlet veren) başka bir kişiyi (vekil) kendi adına ve hesabına hukuki işlem yapmaya yetkilendirmesidir. Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız bu kurum, taşınmaz alım satımı, bankacılık işlemleri gibi birçok alanda kişilere kolaylık sağlamaktadır. Ancak, vekilin bu yetkiyi dürüstlük kuralına aykırı şekilde kullanması, vekâlet görevinin kötüye kullanılması olarak adlandırılır ve ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir. Bu makalede, vekalet görevinin kötüye kullanılması kavramı, unsurları, hukuki sonuçları ve özellikle tapu iptal ve tescil davaları özelinde detaylı bir şekilde incelenecektir.

Vekalet Görevinin Borç ve Yükümlülükleri

Vekil, vekâletname ile kendisine verilen yetkiyi kullanırken, vekâlet verenin menfaatlerini gözetmek, dürüstlük kurallarına uymak ve iyi niyetli davranmak zorundadır. Türk Borçlar Kanunu (TBK) madde 506'da vekilin borçları düzenlenmiştir. Bu borçlar özetle şunlardır:

• Özen Borcu: Vekil, vekâlet görevini yerine getirirken gerekli dikkat ve özeni göstermekle yükümlüdür.
• Talimata Uyma Borcu: Vekil, vekâlet veren tarafından verilen talimatlara uymak zorundadır.
• Hesap Verme Borcu: Vekil, yaptığı işlemler hakkında vekâlet verene hesap vermekle yükümlüdür.
• Bilgi Verme Borcu: Vekil, vekâlet görevini yürütürken gelişmeler hakkında vekâlet vereni bilgilendirmelidir.
• Sadakat ve Sır Saklama Borcu: Vekil, vekâlet verenin menfaatlerini her şeyin üstünde tutmalı ve ticari sırlarını korumalıdır.

Bu borçlara aykırı davranışlar, vekâlet görevinin kötüye kullanılmasına zemin hazırlayabilir.

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Suçu

Vekalet görevinin kötüye kullanılması, Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ayrıca bir suç olarak düzenlenmemiştir. Ancak, vekilin eylemleri dolandırıcılık (TCK m. 157), güveni kötüye kullanma (TCK m. 155) veya sahtecilik (TCK m. 204) gibi suçların unsurlarını taşıyorsa, bu suçlardan birine vücut verebilir. Bu durumda, vekil hakkında ceza davası açılabilir. Örneğin, vekilin vekâletnameyi kullanarak vekâlet vereni zarara uğratması, dolandırıcılık suçunu oluşturabilir.

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılmasının Unsurları

Vekalet görevinin kötüye kullanıldığının kabulü için şu unsurların bir arada bulunması gerekir:

1. Geçerli Bir Vekaletnamenin Varlığı: Vekâletname, usulüne uygun olarak düzenlenmiş ve geçerli olmalıdır.
2. Vekilin Vekâletnameye Dayanarak Bir İşlem Yapması: Vekil, vekâletnameye dayanarak bir hukuki işlem gerçekleştirmelidir.
3. Vekilin Vekâlet Verenin Menfaatlerine Aykırı Davranması: Vekilin yaptığı işlem, vekâlet verenin menfaatlerine açıkça ters düşmelidir.
4. Vekilin Kötü Niyetli Olması: Vekilin, vekâlet verenin menfaatlerine aykırı davrandığını bilmesi veya bilmesi gerekmesi, yani kötü niyetli olması gerekmektedir. Bu unsur, dürüstlük kuralının ihlalini de içermektedir.
5. İlliyet Bağı: Vekilin kötü niyetli davranışları ile vekâlet verenin uğradığı zarar arasında bir nedensellik bağı olmalıdır.

Yargı Kararlarına Göre Değerlendirme

Yargıtay, vekâlet görevinin kötüye kullanılmasına ilişkin kararlarında, vekilin dürüstlük kuralına aykırı davranıp davranmadığını somut olayın özelliklerine göre değerlendirmektedir. Örneğin, vekilin piyasa değerinin çok altında bir fiyata taşınmazı satması, vekâlet görevinin kötüye kullanılması olarak kabul edilebilir. Yargıtay kararlarında sıklıkla vurgulanan husus, vekilin vekâletnameyi kullanırken vekâlet verenin menfaatlerini koruma yükümlülüğüdür.

Vekalet Görevi Kötüye Kullanılması İhlali ve Yaptırımları

Vekâlet görevinin kötüye kullanılması halinde, vekâlet veren birçok hukuki yola başvurabilir. Bu yollar şunlardır:

• Tazminat Davası: Vekâlet veren, vekilin kötü niyetli davranışları nedeniyle uğradığı zararın tazminini talep edebilir.
• Sözleşmenin Feshi: Vekâlet veren, vekâlet sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
• Tapu İptal ve Tescil Davası: Taşınmaz devrinde vekâlet görevinin kötüye kullanılması halinde, vekâlet veren, tapu iptal ve tescil davası açarak taşınmazın kendi adına tescilini sağlayabilir.
• Ceza Davası: Yukarıda belirtildiği gibi, vekilin eylemleri suç teşkil ediyorsa, ceza davası açılabilir.

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Davası Nedir?

Vekalet görevinin kötüye kullanılması davası, vekilin vekâletname ile kendisine verilen yetkiyi kötüye kullanarak vekâlet verene zarar vermesi halinde açılan bir davadır. Bu dava, genel bir dava türü olup, vekâlet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle uğranılan zararın tazmini, sözleşmenin feshi gibi talepleri içerebilir.

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası Nedir?

Tapu iptal ve tescil davası, taşınmazın tapu kaydının hukuka aykırı olarak oluşturulduğu veya değiştirildiği durumlarda, tapu kaydının iptal edilerek gerçek hak sahibinin adına tescil edilmesini amaçlayan bir davadır. Vekalet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle tapu iptal ve tescil davası, vekilin vekâletnameyi kötüye kullanarak taşınmazı üçüncü bir kişiye devretmesi veya kendi adına tescil ettirmesi halinde açılır. Bu dava ile vekâlet veren, taşınmazın tapu kaydının iptal edilerek kendi adına tescilini talep eder.

Vekalet Yetkisinin Sınırlarının Aşılması

Vekaletnamede belirtilen yetkilerin dışına çıkılması, vekâlet yetkisinin aşılması anlamına gelir. Vekilin yetkisini aşarak yaptığı işlemler, vekâlet vereni bağlamaz. Ancak, vekâlet veren bu işlemleri sonradan onaylarsa (icazet), işlem geçerli hale gelir.

İptal ve Tescil Davasının Önemi

Vekalet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davası, vekâlet verenin mülkiyet hakkını koruması açısından büyük önem taşır. Bu dava sayesinde, vekilin kötü niyetli davranışları sonucu haksız yere elden çıkan taşınmaz, yeniden vekâlet verenin mülkiyetine geçebilir.

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Davası Süreci

Vekalet görevinin kötüye kullanılması davası süreci genel olarak şu aşamalardan oluşur:

1. Dava Dilekçesinin Hazırlanması ve Sunulması: Davacı (vekâlet veren), dava dilekçesinde vekâletnamenin kötüye kullanıldığını, uğradığı zararı ve taleplerini belirtir.
2. Davalının Cevap Dilekçesi Sunması: Davalı (vekil veya üçüncü kişi), davaya karşı cevap dilekçesi sunarak savunmasını yapar.
3. Ön İnceleme Duruşması: Mahkeme, ön inceleme duruşması yaparak davanın şartlarını ve delillerini değerlendirir.
4. Tahkikat Aşaması: Delillerin toplanması, tanıkların dinlenmesi, bilirkişi incelemesi yapılması gibi işlemler bu aşamada gerçekleştirilir.
5. Duruşma ve Karar: Mahkeme, tahkikat aşamasında toplanan delilleri değerlendirerek kararını verir.
6. Temyiz: Taraflar, mahkeme kararına karşı temyiz yoluna başvurabilir.

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası Dilekçe Örneği

Aşağıdaki örnek dilekçe, genel bir çerçeve sunmaktadır. Dilekçenin somut olaya göre uyarlanması ve bir avukat yardımı alınması önemlidir.

(….) ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE

DAVACI: (Ad Soyad, T.C. Kimlik No, Adres)

VEKİLİ: Av. (Ad Soyad, Baro Sicil No, Adres)

DAVALI: (Ad Soyad, T.C. Kimlik No, Adres) (veya Üçüncü Kişi Ad Soyad, T.C. Kimlik No, Adres)

KONU: Vekalet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle tapu iptali ve tescili talebi.

AÇIKLAMALAR:

1. Müvekkil, …/…/… tarihinde (Noter Adı) … Noterliği’nden (Yevmiye No) ile davalı …’e (Vekilin Adı Soyadı) taşınmazının satışı konusunda vekaletname vermiştir. (Vekaletnamenin örneği dilekçeye eklenir)
2. Davalı vekil, …/…/… tarihinde müvekkilin vekaletnamesine dayanarak, … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Ada, … Parsel numaralı taşınmazı, gerçek değerinin çok altında bir bedelle (Bedel Belirtilir) …’e (Üçüncü Kişinin Adı Soyadı) satmıştır. (Tapu kaydının örneği dilekçeye eklenir)
3. Davalı vekil, taşınmazın satışını müvekkilin menfaatlerini gözetmeden, kendi çıkarına olacak şekilde gerçekleştirmiştir. Bu durum, vekalet görevinin kötüye kullanılması niteliğindedir. (Gerekçeler detaylı bir şekilde açıklanır)
4. Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilin vekalet görevini kötüye kullanması nedeniyle, … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Ada, … Parsel numaralı taşınmazın tapu kaydının iptal edilerek müvekkil adına tesciline karar verilmesini talep etme zorunluluğu doğmuştur.

HUKUKİ NEDENLER: TBK, TMK, HMK ve ilgili mevzuat.

DELİLLER:

• (Noter Adı) … Noterliği’nden alınan …/…/… tarihli ve … yevmiye numaralı vekaletname örneği.
• … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Ada, … Parsel numaralı taşınmazın tapu kaydı örneği.
• Tanık Beyanları (Tanıkların Adı Soyadı ve Adresleri)
• Bilirkişi İncelemesi
• Keşif
• Yemin
• Her türlü yasal delil.

SONUÇ VE İSTEM:

Yukarıda açıklanan nedenlerle,

1. Davamızın kabulü ile, … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Ada, … Parsel numaralı taşınmazın tapu kaydının iptal edilerek müvekkil adına tesciline,
2. Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. …/…/…

Davacı Vekili

Av. …

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil Davasında İspat

Tapu iptal ve tescil davasında, vekâlet görevinin kötüye kullanıldığını ispat yükü davacıya (vekâlet verene) aittir. Davacı, vekilin kötü niyetli olduğunu, vekâlet görevinin kötüye kullanıldığını ve bu durumun kendi zararına yol açtığını delillerle kanıtlamak zorundadır.

İspat Yükü ve Delil Sunma

Davacı, aşağıdaki delilleri kullanarak iddiasını ispat etmeye çalışabilir:

• Vekaletname: Vekâletnamenin içeriği, vekilin yetki sınırlarını ve vekâlet verenin talimatlarını gösterir.
• Tapu Kaydı: Taşınmazın devredildiği tarihi, bedeli ve devralanın kimliğini gösterir.
• Bilirkişi Raporu: Taşınmazın gerçek değerini belirlemek için bilirkişi incelemesi yaptırılabilir.
• Tanık Beyanları: Vekilin kötü niyetli davranışlarını gören veya bilen tanıkların ifadeleri önemlidir.
• Emsal Satışlar: Aynı bölgedeki benzer taşınmazların satış fiyatları, devredilen taşınmazın rayiç değerini belirlemede kullanılabilir.
• Bankacılık Kayıtları: Taşınmazın satış bedelinin ödenip ödenmediği veya nasıl ödendiği bankacılık kayıtlarından tespit edilebilir.

Mahkeme Sürecinde Delil Değerlendirme

Mahkeme, sunulan delilleri serbestçe takdir eder ve vicdani kanaatine göre karar verir. Mahkeme, özellikle vekilin dürüstlük kuralına aykırı davranıp davranmadığını, vekâlet verenin menfaatlerini gözetip gözetmediğini titizlikle değerlendirir.

Önemli Noktalar

• Dürüstlük Kuralı: Vekilin dürüstlük kuralına aykırı davranması, vekâlet görevinin kötüye kullanıldığının en önemli göstergesidir.
• Menfaat Çatışması: Vekilin kendi menfaatlerini vekâlet verenin menfaatlerinin önüne koyması, vekâlet görevinin kötüye kullanılmasına işaret eder.
• Rayiç Değerin Altında Satış: Taşınmazın rayiç değerinin çok altında bir fiyata satılması, vekâlet görevinin kötüye kullanılması şüphesini doğurur.

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil Davalarında Üçüncü Kişinin Durumu

Vekalet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davasında, taşınmazı devralan üçüncü kişinin durumu önemlidir. Üçüncü kişi, taşınmazı iyi niyetle (yani vekilin kötü niyetli olduğunu bilmeden veya bilmesi gerekmeden) devralmışsa, tapu kaydı korunabilir. Ancak, üçüncü kişi vekilin kötü niyetli olduğunu biliyorsa veya bilmesi gerekiyorsa, tapu kaydı iptal edilebilir. Bu durumda, üçüncü kişinin iyiniyetli olup olmadığı mahkeme tarafından araştırılır.

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil Davasında Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreler

Vekalet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davasında, zamanaşımı ve hak düşürücü süreler büyük önem taşır.

• Genel Zamanaşımı Süresi: TBK madde 146 uyarınca, vekâlet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle doğan tazminat talepleri, zararın ve failin öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl ve herhalde fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde zamanaşımına uğrar.
• Tapu İptal ve Tescil Davası: Tapu iptal ve tescil davası, genel olarak zamanaşımına tabi değildir. Ancak, tapu sicilindeki yanlışlığın öğrenildiği tarihten itibaren makul bir süre içinde açılması gerekir. Aksi takdirde, dürüstlük kuralına aykırılık nedeniyle dava reddedilebilir. Ayrıca, iyiniyetli üçüncü kişilerin hakları da korunur.

Özet Tablo: Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreler

Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Tapu İptal ve Tescil Davalarında Görevli Mahkeme

Tapu iptal ve tescil davalarında görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesi'dir.

Yetkili Mahkeme Kararı Nasıl Etkiler?

Tapu iptal ve tescil davalarında yetkili mahkeme, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 12 uyarınca, taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. Bu nedenle, tapu iptal ve tescil davası, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılmalıdır. Aksi takdirde, mahkeme yetkisizlik kararı verebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Vekalet görevinin kötüye kullanılması suçu nedir?

Vekalet görevinin kötüye kullanılması, Türk Ceza Kanunu'nda ayrı bir suç olarak tanımlanmamıştır. Ancak, vekilin eylemleri dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma veya sahtecilik gibi suçların unsurlarını taşıyorsa, bu suçlardan birine vücut verebilir.

Vekalet görevi kötüye kullanımı için hukuki süreç nasıl işler?

Vekalet görevinin kötüye kullanılması halinde, öncelikle vekile ihtarname gönderilerek zararın giderilmesi talep edilir. Zarar giderilmezse, tazminat davası, tapu iptal ve tescil davası veya ceza davası açılabilir. Dava süreci, dava dilekçesinin sunulması, delillerin toplanması, tanıkların dinlenmesi, bilirkişi incelemesi yapılması ve mahkemenin karar vermesi aşamalarından oluşur.

Vekalet görevinin kötüye kullanılması durumunda ne tür cezalar uygulanabilir?

Vekilin eylemleri suç teşkil ediyorsa, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma veya sahtecilik gibi suçlardan dolayı hapis cezası ve para cezası uygulanabilir. Ayrıca, vekilin vekâlet sözleşmesi feshedilebilir ve vekâlet verenin uğradığı zarar tazmin edilebilir.

Vekaletnamenin kötüye kullanılmasının önlenebilmesi için hangi önlemler alınabilir?

• Güvenilir Bir Vekil Seçimi: Vekil seçimi yaparken dikkatli olunmalı, güvenilir ve dürüst bir kişi seçilmelidir.
• Vekâletnamenin Sınırlandırılması: Vekâletnamede verilecek yetkiler açıkça belirtilmeli ve mümkün olduğunca sınırlandırılmalıdır.
• Düzenli Takip: Vekilin yaptığı işlemler düzenli olarak takip edilmeli ve vekil ile iletişim halinde olunmalıdır.
• Notere Başvuru: Vekâletnamenin düzenlenmesi ve içeriği hakkında notere danışılmalıdır.
• Avukat Desteği: Vekâlet görevinin kötüye kullanılması halinde, bir avukattan hukuki destek alınmalıdır.

Bu makale genel bilgilendirme amaçlı olup, hukuki danışmanlık yerine geçmez. Somut hukuki sorunlarınız için bir avukata danışmanız önemlidir.