Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçu (2025)

Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler, bireylerin fiziksel ve ruhsal sağlığını tehdit eden, toplumsal düzeni bozan ve suç oranlarını artıran ciddi bir sorundur. Bu nedenle, uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçu, Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) ağır yaptırımlara tabi tutulmuştur. Bu makalede, uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticaret suçunun yasal çerçevesi, unsurları, özel görünüş halleri, ilgili diğer suçlar, ceza hükümleri ve uygulamada karşılaşılan sorunlar detaylı bir şekilde incelenecektir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunun Madde Metni

Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticaret suçu, TCK'nın 188. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili madde metni şu şekildedir:

(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal, ithal veya ihrac eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve yirmibin günden üçyüzbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapan kişi, on yıldan yirmi yıla kadar hapis ve onbin günden ikiyüzbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi;

• a) Çocuklara satan, veren veya sair suretle temin eden,
• b) Okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî veya sosyal amaçla toplu bulunulan binalarda veya bunların yüz metre yakınındaki yerlerde satan, veren veya sair suretle temin eden,

kişi, yukarıdaki fıkralarda belirtilen cezalarla cezalandırılır. Ancak, bu hallerde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(4) Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ergin olmayan kişilerce kullanılmasına özendiren veya bunları kullanmalarını kolaylaştıran kişi, yukarıdaki fıkralarda belirtilen cezalarla cezalandırılır. Ancak, bu hallerde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(5) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen suçların bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek cezalar bir kat artırılır.

(6) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişilere uyuşturucu veya uyarıcı madde temin eden, ayrıca bu maddenin kullanılmasına yer temin eden kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve onbin günden yüzbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(7) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak amacıyla özel yerler açan, işleten veya kiraya veren kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve onbin günden yüzbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunun Özellikleri

Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticaret suçu, katalog suçlardan olup, delillerin elde edilmesinde özel usullerin uygulanmasına imkan tanır. Ayrıca, bu suç, toplum sağlığına ve kamu düzenine karşı işlenen bir suçtur. Suçun niteliği gereği, soruşturma ve kovuşturma aşamaları titizlikle yürütülmelidir.

A. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Soruşturma Usulü

Soruşturma, ihbar, şikayet veya suçun tespiti üzerine Cumhuriyet Savcısı tarafından başlatılır. Soruşturma aşamasında, şüphelilerin tespiti, delillerin toplanması, tanıkların dinlenmesi ve gerektiğinde teknik takip gibi yöntemler kullanılır. Uyuşturucu suçları, genellikle gizli soruşturma tedbirlerinin uygulanmasını gerektirebilir. Bu nedenle, iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi gibi tedbirler, hakim kararıyla uygulanabilir.

B. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Kovuşturma Usulü

Soruşturma sonucunda yeterli şüpheye ulaşılması halinde, Cumhuriyet Savcısı tarafından iddianame düzenlenerek dava açılır. Kovuşturma aşamasında, yargılama Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yapılır. Delillerin değerlendirilmesi, tanıkların dinlenmesi, bilirkişi raporlarının incelenmesi ve sanığın savunması alınarak karar verilir.

C. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Gözaltı Hükümleri

Şüpheli, suçun işlendiği yönünde kuvvetli şüphelerin varlığı halinde gözaltına alınabilir. Gözaltı süresi, Cumhuriyet Savcısının talimatıyla belirlenir. Ancak, gözaltı süresi 24 saati geçemez. Toplu işlenen suçlarda bu süre uzayabilir. Şüpheli, gözaltı süresi içinde ifadesi alınarak serbest bırakılabilir veya tutuklanması talebiyle Sulh Ceza Hakimliğine sevk edilebilir.

D. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Tutuklama Tedbiri

Tutuklama, suçun işlendiği yönünde kuvvetli şüphelerin varlığı, kaçma şüphesi veya delilleri karartma ihtimali gibi nedenlerle başvurulan bir koruma tedbiridir. Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticaret suçu, tutuklama nedeninin var sayıldığı suçlardan biridir. Ancak, her somut olayda tutuklama tedbirinin uygulanıp uygulanmayacağına, delillerin durumu, şüphelinin kişiliği ve suçun niteliği dikkate alınarak karar verilir.

E. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Uzlaşma Kurumu

Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticaret suçu, uzlaşmaya tabi suçlardan değildir. Çünkü bu suç, kamu düzenini ve toplum sağlığını doğrudan tehdit etmektedir.

F. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Korunan Değer

Bu suçla korunan hukuki değerler, toplum sağlığı, kamu düzeni ve bireylerin sağlıklı bir yaşam sürme hakkıdır. Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin yaygınlaşması, bireylerin fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz etkilerken, toplumsal huzuru da bozmaktadır.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunun Unsurları

A. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunun Maddi Unsurları

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Fail: Bu suçun faili, herkes olabilir. Ancak, suçun niteliği gereği, genellikle organize suç örgütleri veya bu örgütlere mensup kişiler tarafından işlenmektedir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Mağdur: Bu suçun mağduru, toplumun tamamıdır. Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin yaygınlaşması, toplum sağlığını ve kamu düzenini olumsuz etkilemektedir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunun Konusu: Suçun konusu, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerdir. Bu maddelerin neler olduğu, 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun ve ilgili yönetmeliklerde belirtilmiştir.

B. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunun Manevi Unsurları

Bu suçun manevi unsuru, kasttır. Fail, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ettiğini, ithal ettiğini, ihraç ettiğini veya ticaretini yaptığını bilerek ve isteyerek hareket etmelidir. Olası kast da mümkündür.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçunun Özel Görünüş Halleri

A. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Suça Teşebbüs

Suça teşebbüs, failin suç işlemeye elverişli hareketlerle başlaması, ancak elinde olmayan nedenlerle suçu tamamlayamamasıdır. Örneğin, uyuşturucu madde imalatına başlanması ancak polis baskını nedeniyle imalatın tamamlanamaması durumunda suça teşebbüs söz konusu olabilir.

B. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda Suça İştirak

Suça iştirak, birden fazla kişinin bir suçun işlenmesine katkıda bulunmasıdır. Bu suçta da iştirak mümkündür. Örneğin, bir kişi uyuşturucu madde imal ederken, başka bir kişi bu maddenin satışını yaparsa, her iki kişi de suçun işlenmesine iştirak etmiş olur.

C. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticaret Suçunda İçtima

İçtima, bir failin birden fazla suç işlemesi durumudur. Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticaret suçu, diğer suçlarla birlikte işlenebilir. Örneğin, uyuşturucu madde ticareti yapan bir kişi, aynı zamanda silah taşıyorsa, hem uyuşturucu madde ticareti suçundan hem de silah taşıma suçundan cezalandırılır.

D. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçunda Tekerrür

Tekerrür, daha önce bir suçtan mahkum olan kişinin, yeniden suç işlemesidir. Tekerrür halinde, ceza artırılır ve hükümlü hakkında denetimli serbestlik hükümleri uygulanması zorlaştırılır.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İle İlgili Suçlar Nelerdir?

• Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Ticareti Yani Satılması Suçu: TCK 188/2'de düzenlenmiştir.
• Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Bulundurma Suçu: TCK 191'de düzenlenmiştir. Bu suç, kullanmak için uyuşturucu madde bulundurmayı ifade eder.
• Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal Etme Suçu: TCK 188/1'de düzenlenmiştir.
• Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İthal Etme Suçu: TCK 188/1'de düzenlenmiştir.
• Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İhraç Etme Suçu: TCK 188/1'de düzenlenmiştir.
• Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Temin Etme Suçu: TCK 188/6'da düzenlenmiştir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçları Cezaları

Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarının cezaları, suçun niteliğine, işleniş şekline ve failin durumuna göre değişmektedir. TCK 188. maddede belirtilen cezalar, genel olarak şu şekildedir:

• İmal, İthal veya İhraç: 20 yıldan 30 yıla kadar hapis ve 20.000 günden 300.000 güne kadar adli para cezası.
• Ticaret: 10 yıldan 20 yıla kadar hapis ve 10.000 günden 200.000 güne kadar adli para cezası.
• Kullanmak İçin Bulundurmak: TCK 191 uyarınca tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine hükmedilebilir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Görevli ve Yetkili Mahkeme

Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarında görevli mahkeme, Ağır Ceza Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, suçun işlendiği yer mahkemesidir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçunda Ağırlaştırıcı Nedenler

• Çocuklara satılması, verilmesi veya temin edilmesi (TCK 188/3-a)
• Okul, yurt, hastane gibi yerlerde veya bu yerlerin yakınında işlenmesi (TCK 188/3-b)
• Ergin olmayan kişilerin kullanılmasına özendirilmesi veya kolaylaştırılması (TCK 188/4)
• Suçun bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi (TCK 188/5)

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçunda Hafifletici Nedenler

Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçunda, failin etkin pişmanlık göstermesi durumunda ceza indirimi uygulanabilir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, failin suç işledikten sonra pişmanlık duyarak suçun ortaya çıkmasına veya suç ortaklarının yakalanmasına yardım etmesidir. Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarında etkin pişmanlık hükümleri, TCK'nın 192. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, failin soruşturma başlamadan önce suç konusu maddeyi yetkililere teslim etmesi veya suç ortaklarının yakalanmasına yardımcı olması durumunda ceza indirimi uygulanabilir.

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçunda Denetimli Serbestlik

Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarında, hükümlü hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanabilir. Denetimli serbestlik, hükümlünün cezasını cezaevinde geçirmek yerine, belirli yükümlülüklere uyarak toplum içinde geçirmesidir. Bu yükümlülükler, belirli bir yerde ikamet etmek, belirli saatlerde evde bulunmak, belirli faaliyetlere katılmak veya belirli kişilerden uzak durmak gibi olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

• Kişisel Kullanım Nasıl Hesaplanır? Kişisel kullanım miktarının belirlenmesinde, kişinin yaşı, fiziksel yapısı, kullandığı maddenin türü ve miktarı, kullanma sıklığı gibi faktörler dikkate alınır. Bu konuda kesin bir ölçüt bulunmamakla birlikte, Yargıtay kararlarında belirli kriterler belirlenmiştir.

• Uyuşturucu Cezaları Kaç Yıldır? Uyuşturucu cezaları, suçun niteliğine ve işleniş şekline göre değişmektedir. TCK 188'de belirtilen cezalar, 10 yıldan 30 yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır. Kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçunda ise tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine hükmedilebilir.

• Metamfetamin Cezası Ne Kadar? Metamfetamin, tehlikeli bir uyuşturucu madde olup, imal, ithal, ihraç veya ticaretini yapan kişiler hakkında TCK 188 uyarınca ağır cezalar uygulanır.

• Esrar Cezası Ne Kadar? Esrar, uyuşturucu madde olarak kabul edilir ve imal, ithal, ihraç veya ticaretini yapan kişiler hakkında TCK 188 uyarınca cezalandırılır. Kullanmak için bulundurma suçunda ise tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine hükmedilebilir.

• Kokain Cezası Ne Kadar? Kokain, uyuşturucu madde olarak kabul edilir ve imal, ithal, ihraç veya ticaretini yapan kişiler hakkında TCK 188 uyarınca ağır cezalar uygulanır.

• Uyuşturucudan Yakalanan Kaç Yıl Ceza Alır 2025? Uyuşturucudan yakalanan kişinin alacağı ceza, suçun niteliğine, miktarına ve diğer faktörlere göre değişmektedir. İmal, ithal, ihraç veya ticaretini yapan kişiler hakkında TCK 188 uyarınca 10 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası verilebilir.

• Kaç Gram Üstü Uyuşturucu Satıcı Olur? Satıcı olup olmadığını belirleyen tek faktör miktar değildir. Miktarın yanı sıra, maddenin bulundurulma şekli, ambalajı, kişinin ifadesi, tanık beyanları gibi deliller de dikkate alınır.

• Uyuşturucu Denetimli Serbestlik Kaç Yıl 2025? Denetimli serbestlik süresi, mahkeme tarafından belirlenir ve hükümlünün durumuna göre değişebilir.

Sonuç

Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçu, toplum sağlığını ve kamu düzenini tehdit eden ciddi bir suçtur. Bu suçla mücadele, devletin ve toplumun ortak sorumluluğudur. Yasal düzenlemelerin etkin bir şekilde uygulanması, soruşturma ve kovuşturma süreçlerinin titizlikle yürütülmesi, toplumun bilinçlendirilmesi ve bağımlılıkla mücadele çalışmaları, bu suçun önlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu makalede, uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticaret suçunun yasal çerçevesi, unsurları, ilgili diğer suçlar, ceza hükümleri ve uygulamada karşılaşılan sorunlar detaylı bir şekilde incelenerek, konuya ilişkin farkındalığın artırılması amaçlanmıştır.