Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), Türk Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 231. maddesinde düzenlenen ve sanık hakkında verilen mahkumiyet hükmünün sonuç doğurmasının belirli şartlar altında ertelenmesini sağlayan önemli bir kurumdur. Bu kurum, hem sanık hem de devlet açısından çeşitli avantajlar sunarak ceza adalet sistemine katkıda bulunur. Bu kapsamlı rehberde, HAGB'nin ne olduğu, uygulanma şartları, sonuçları, itiraz süreçleri ve sıkça sorulan sorular detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması – HAGB Nedir?

HAGB, bir suçtan dolayı yargılanan sanık hakkında mahkeme tarafından verilen mahkumiyet kararının, belirli bir denetim süresi boyunca askıya alınmasıdır. Bu süre zarfında sanık, yeniden suç işlemez ve mahkeme tarafından belirlenen yükümlülüklere uyarsa, mahkumiyet kararı hiç verilmemiş sayılır. Bu durum, sanığın sabıka kaydına işlemez ve gelecekteki hukuki durumunu olumsuz etkilemez.

HAGB, özellikle ilk defa suç işleyen veya hafif suçlardan yargılanan sanıklar için önemli bir fırsat sunar. Bu sayede, sanıkların cezalandırılmasının yanı sıra topluma yeniden kazandırılması ve ıslah edilmesi amaçlanır. Aynı zamanda, mahkemelerin iş yükünü azaltarak daha karmaşık ve ciddi suçlara odaklanmasına imkan tanır.

CMK 231. Madde Kapsamında HAGB’nin Uygulanma Şartları 2025

CMK 231. madde, HAGB'nin uygulanabilmesi için belirli şartların sağlanması gerektiğini öngörür. Bu şartlar, hem suçun niteliği hem de sanığın kişisel özellikleriyle ilgilidir. 2025 yılı itibarıyla geçerli olan şartlar şunlardır:

Sanığın Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Mahkum Olmamış Olması: HAGB uygulanabilmesi için sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış olması gerekir. Taksirli suçlar, HAGB'ye engel teşkil etmez.

Mahkemece Hükmolunan Hapis Cezasının İki Yıl veya Daha Az Süreli Olması veya Adli Para Cezası Verilmiş Olması: HAGB kararı verilebilmesi için mahkeme tarafından hükmolunan hapis cezasının iki yıl veya daha az süreli olması veya adli para cezası verilmiş olması gerekmektedir.

Sanığın Kişiliği, Yaşayışı, Suç İşlemedeki Sebepleri, Suç İşledikten Sonraki Davranışları Göz Önünde Bulundurularak Tekrar Suç İşlemeyeceği Yönünde Mahkemede Kanaat Uyanması: Mahkeme, sanığın kişiliği, yaşayışı, suç işlemedeki sebepleri ve suç işledikten sonraki pişmanlık gibi davranışlarını değerlendirerek, sanığın tekrar suç işlemeyeceği yönünde bir kanaate sahip olmalıdır. Bu kanaat, subjektif bir değerlendirme olmakla birlikte somut delillerle desteklenmelidir.

Suçun İşlenmesiyle Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın Giderilmesi: HAGB kararı verilebilmesi için, suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın giderilmesi gerekmektedir. Zararın giderilmesi, maddi veya manevi tazminat ödenmesi yoluyla olabilir. Zararın tamamen giderilmesi mümkün değilse, sanığın zararı gidermeye yönelik çabaları da dikkate alınır.

Sanığın HAGB’yi Kabul Etmesi: HAGB kararı verilebilmesi için sanığın bu kararı kabul etmesi gerekmektedir. Sanık, HAGB'nin sonuçlarını ve yükümlülüklerini bilerek bu kararı kabul ettiğini beyan etmelidir.

Hükmün Açıklanması Ne Demek?

Hükmün açıklanması, mahkeme tarafından verilen mahkumiyet kararının sanığa tebliğ edilmesi ve bu kararın hukuki sonuçlarının doğmaya başlaması anlamına gelir. Hükmün açıklanmasıyla birlikte, sanık hakkında verilen ceza infaz edilmeye başlar ve sabıka kaydına işlenir. HAGB kararı verildiğinde ise, bu süreç askıya alınır ve mahkumiyet kararı açıklanmaz.

HAGB İtiraz Dilekçesi

HAGB kararı, sanık veya mağdur tarafından itiraz edilebilir bir karardır. İtiraz süresi, kararın tebliğinden itibaren 7 gündür. İtiraz, kararı veren mahkemeye veya o yerdeki nöbetçi asliye ceza mahkemesine yapılır. İtiraz dilekçesinde, itirazın gerekçeleri açıkça belirtilmelidir.

HAGB Kararına İtiraz Dilekçesi Örneği

Aşağıda, HAGB kararına itiraz dilekçesi örneği bulunmaktadır:

[Mahkemenin Adı]

SAYI: [Dosya Numarası]

İTİRAZ EDEN: [İtiraz Edenin Adı Soyadı, T.C. Kimlik Numarası, Adresi]

VEKİLİ: [Varsa Vekilin Adı Soyadı, Baro Sicil Numarası, Adresi]

KARŞI TARAF: [Davacı/Katılanın Adı Soyadı, Adresi]

KONU: [Mahkemenin Tarih ve Sayılı Kararına İtirazımız Hk.]

AÇIKLAMALAR:

[Mahkemenin Tarih ve Sayılı] kararı ile müvekkilimiz hakkında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına karar verilmiştir. Söz konusu karara süresi içerisinde itiraz ediyoruz.

(İtiraz Gerekçeleri Burada Açıklanır. Örneğin:

• Müvekkilin sabıkasının olmaması dikkate alınmamıştır.
• Müvekkilin suç işlemesindeki sebepler yeterince değerlendirilmemiştir.
• Mağdurun zararı giderilmesine rağmen, HAGB kararı verilmemesi hukuka aykırıdır.
• Müvekkil, suçsuz olduğunu savunmaktadır.)

Yukarıda açıklanan nedenlerle, Sayın Mahkemenizin HAGB kararının kaldırılmasını ve yeniden yargılama yapılmasını talep ediyoruz.

HUKUKİ NEDENLER: CMK 231 ve ilgili mevzuat.

DELİLLER: [Dilekçeye Eklenen Deliller (Örneğin: Tanık İfadeleri, Bilirkişi Raporları, Belge ve Fotoğraflar)]

SONUÇ VE İSTEM:

Yukarıda arz ve izah olunan nedenlerle, [Mahkemenin Tarih ve Sayılı] kararına itirazımızın kabulü ile HAGB kararının kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılmasına karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. [Tarih]

[İtiraz Eden veya Vekilinin İmzası]

HAGB Kararına Uyulmaması

HAGB kararı verilen sanık, denetim süresi boyunca mahkeme tarafından belirlenen yükümlülüklere uymak zorundadır. Bu yükümlülükler, belirli bir işte çalışmak, belirli bir yerde ikamet etmek, belirli bir eğitim programına katılmak veya belirli bir meslek icra etmek gibi çeşitli şekillerde olabilir.

Sanık, denetim süresi içinde kasten bir suç işlerse veya mahkeme tarafından belirlenen yükümlülüklere aykırı davranırsa, HAGB kararı ortadan kalkar ve mahkumiyet kararı açıklanır. Bu durumda, sanık hakkında verilen ceza infaz edilir.

HAGB 5 Yıl Doldu Ne Yapmalıyım?

HAGB kararının denetim süresi genellikle 5 yıldır. Bu süre boyunca sanık, yeniden suç işlemez ve mahkeme tarafından belirlenen yükümlülüklere uyarsa, mahkumiyet kararı hiç verilmemiş sayılır.

Denetim süresi dolduktan sonra, sanığın herhangi bir işlem yapmasına gerek yoktur. Mahkumiyet kararı kendiliğinden ortadan kalkar ve sanığın sabıka kaydına işlemez. Ancak, bazı durumlarda, sanığın mahkemeden HAGB'nin ortadan kalktığına dair bir karar alması gerekebilir. Bu durum, özellikle sanığın gelecekteki hukuki durumunu etkileyebilecek durumlarda (örneğin, memuriyete başvurma, silah ruhsatı alma gibi) önemlidir.

HAGB Sonrası Suç İşleme

HAGB kararı verilen sanık, denetim süresi içinde kasten bir suç işlerse, HAGB kararı ortadan kalkar ve mahkumiyet kararı açıklanır. Bu durumda, sanık hakkında hem HAGB'ye konu olan suçtan dolayı verilen ceza infaz edilir, hem de yeni işlediği suçtan dolayı ayrıca cezalandırılır.

HAGB Düşme Kararı

HAGB kararı, denetim süresi sonunda kendiliğinden ortadan kalkar. Ancak, bazı durumlarda, sanığın mahkemeden HAGB'nin ortadan kalktığına dair bir "düşme kararı" alması gerekebilir. Bu karar, özellikle sanığın gelecekteki hukuki durumunu etkileyebilecek durumlarda (örneğin, memuriyete başvurma, silah ruhsatı alma gibi) önemlidir.

Düşme kararı almak için, sanığın denetim süresinin dolduğunu ve bu süre zarfında yeniden suç işlemediğini gösteren belgelerle mahkemeye başvurması gerekir. Mahkeme, gerekli incelemeleri yaptıktan sonra düşme kararı verir.

HAGB Sicile İşler mi?

HAGB kararı, sanığın sabıka kaydına işlemez. Ancak, HAGB kararı, adli sicil arşivinde belirli bir süre saklanır. Bu süre, genellikle 5 yıldır. Denetim süresi sonunda, HAGB kararı adli sicil arşivinden de silinir.

HAGB Memuriyete Engel Mi?

HAGB kararı, memuriyete engel teşkil etmez. Çünkü HAGB kararı, sabıka kaydına işlemez ve sanığın hakkında bir mahkumiyet hükmü bulunmadığı anlamına gelir. Ancak, bazı kamu kurumları, HAGB kararı verilmiş olan kişileri memuriyete almama yönünde bir politika izleyebilirler. Bu durum, kurumun takdirine bağlıdır.

Sıkça Sorulan Sorular

HAGB Nedir ve Ne Zaman Uygulanır?

HAGB, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması anlamına gelir. Bu kurum, sanık hakkında verilen mahkumiyet hükmünün sonuç doğurmasının belirli şartlar altında ertelenmesini sağlar. HAGB, sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış olması, mahkemece hükmolunan hapis cezasının iki yıl veya daha az süreli olması veya adli para cezası verilmiş olması, sanığın kişiliği, yaşayışı ve suç işlemedeki sebepleri göz önünde bulundurularak tekrar suç işlemeyeceği yönünde mahkemede kanaat uyanması, suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın giderilmesi ve sanığın HAGB'yi kabul etmesi halinde uygulanabilir.

HAGB Kararının Avantajları Nelerdir?

HAGB kararının avantajları şunlardır:

• Sanığın sabıka kaydına işlemez.
• Sanığın gelecekteki hukuki durumunu olumsuz etkilemez.
• Sanığın topluma yeniden kazandırılması ve ıslah edilmesi amaçlanır.
• Mahkemelerin iş yükünü azaltarak daha karmaşık ve ciddi suçlara odaklanmasına imkan tanır.

HAGB Kararı Alındığında Sanığın Uyması Gereken Koşullar Nelerdir?

HAGB kararı alındığında sanığın uyması gereken koşullar, mahkeme tarafından belirlenen yükümlülüklerdir. Bu yükümlülükler, belirli bir işte çalışmak, belirli bir yerde ikamet etmek, belirli bir eğitim programına katılmak veya belirli bir meslek icra etmek gibi çeşitli şekillerde olabilir. Sanık, denetim süresi boyunca bu yükümlülüklere uymak zorundadır.

HAGB Kararı Almanın Sabıka Kaydına Etkisi Nedir?

HAGB kararı, sanığın sabıka kaydına işlemez. Bu, HAGB'nin en önemli avantajlarından biridir. Ancak, HAGB kararı, adli sicil arşivinde belirli bir süre saklanır. Bu süre, genellikle 5 yıldır. Denetim süresi sonunda, HAGB kararı adli sicil arşivinden de silinir.

Bu makale, HAGB hakkında kapsamlı bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Ancak, her somut olay farklı özellikler taşıdığından, hukuki danışmanlık almak için bir avukata başvurmanız önemlidir.